Kadra

Nie mam pełnej informacji. Liczę jednak na to, że powoli z pomocą czytelników uzupełnimy brakujące dane, a także bardziej szczegółowo opiszemy biogramy. Zapraszam do współpracy. 

 

Lista kadry rozpoczynającej pracę w pierwszym roku istnienia szkoły 1929/1930 została podana w „Echach Leśnych” (1929 nr 12). Nominację na stanowisko kierownika szkoły otrzymał inż. Jan Jerzy Karpiński – nadleśniczy Nadleśnictwa Rezerwat. Nauczycielami stałymi byli:

inż. Antoni Kucharski – zastępca kierownika, adiunkt w Nadleśnictwie Rezerwat,

Światosław Kościesza-Kołakowski wychowawca, leśniczy w leśnictwie Podcerkiew,

Osobami wspomagającymi byli:

ks. Józef Dowgwiłło, inż. Stefan Modzelowski – nadleśniczy Nadleśnictwa Jagiellońskie,

inż. Bolesław Pągowski – późniejszy nadleśniczy Nadleśnictwa Białowieża

lekarz dr Marian Ławrynowicz.

 

Na tablo pierwszego rocznika 1929/1930, które znajduje się w Ośrodku Kultury Leśnej w Gołuchowie są umieszczone zdjęcia nauczycieli. Jest to bardzo cenne.

Absolwenci we wspomnieniach podają niektóre nazwiska nauczycieli.  

Zbigniew Szczerbicki (absolwent 1932 roku): „naszym opiekunem był dawny oficer carskiej marynarki, Stanisław Kieturakis”.

Witalis Kuźmicz (absolwent 1933 roku): „wykłady prowadzili dr inż. Jan Jerzy Karpiński: –ochrona lasu, botanika, zoologia, inż. Stefan Śliwiński – hodowla lasu, łowiectwo, inż. Pągowski – miernictwo, dendrometria, radca Czarnecki – język polski, Kieturakis – matematyka, inż. Modzelowski – użytkowanie lasu, budownictwo. 

Witalis Kuźmicz (absolwent 1933 roku) opisał na rewersie zdjęcie grupowe rocznika 1932/1933. 

Nauczyciele na zdjęciu od lewej: Śliwiński, B. Pągowski, ks. J. Dowgwiłło, wizytator Gole, J.J.Karpiński, Czarnecki, S. Kieturakis.

Piotr Bajko w internetowej „Encyklopedii Puszczy Białowieskiej” zamieścił informację o Władysławie Janie Rawickim, który od 1935 roku prowadził zajęcia w szkole.

Informacje o niektórych osobach zatrudnionych w Państwowej Szkole dla Leśniczych w Białowieży

 

Jan Jerzy Karpiński (1896-1965)

Urodził się 12.04.1896 r. w Piotrkowie Trybunalskim, w rodzinie Józefa i Julianny z d. Łebek. W 1914 r. ukończył gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim. Wykazywał duże zainteresowanie owadami. Doceniając jego pasję, gimnazjum umożliwiło mu uczestnictwo w organizowanych przez szkolne kuratorium ekspedycjach przyrodniczych: na Syberię, do Japonii, na Kaukaz, do Turkiestanu i Buchary. Wyprawy te zadecydowały o wyborze przez niego kierunku przyszłych studiów. Podczas pierwszej wojny światowej trafił do Kaługi, gdzie w 1915 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. Podjął studia w Instytucie Leśnym w Petersburgu, podczas których jako asystent wolontariusz współpracował z prof. Chołodkowskim, kierownikiem Zakładu Entomologii Leśnej. Ukończył je w 1919 r., a dyplom nostryfikował w grudniu 1925 r. w SGGW w Warszawie. W 1919 r. podjął pracę w administracji lasów państwowych. Najpierw pracował na stanowisku młodszego referendarza w Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Publicznych, później jako leśniczy i nadleśniczy w Zakrzewie k. Kłobucka. Był jednocześnie zastępcą kierownika oraz nauczycielem zoologii i ochrony lasu w Państwowej Szkole dla Leśniczych w Zagórzu. 

29 stycznia 1929 r. został powołany przez Ministra Rolnictwa na stanowisko nadleśniczego Nadleśnictwa Rezerwat. Po przemianowaniu go w 1932 r. na Park Narodowy w Białowieży związał się z Zakładem Doświadczalnym Lasów Państwowych. W latach 1929–1936 był kierownikiem Państwowej Szkoły dla Leśniczych w Białowieży

Prowadził liczne, cenne badania naukowe z zakresu biologii lasu, w szczególności z zakresu entomologii leśnej i jej zastosowania w ochronie lasu, ekologii lasu, ze specjalnym uwzględnieniem zooekologii, mikologii i innych specjalności. Największe osiągnięcia zdobył w dziedzinie entomologii. Jego prace dotyczyły przede wszystkim korników. W 1932 r. opublikował pionierską pracę pt. „Fauna korników Puszczy Białowieskiej na tle występujących w Puszczy drzewostanów”. Na jej podstawie w 1933 r. uzyskał stopień doktora nauk technicznych na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej.

Prowadził również prace nad restytucją żubra, niedźwiedzia, tarpana i łosia na terenie Puszczy Białowieskiej. Zainicjował i rozwinął na terenie Puszczy ruch turystyczny i jego bazę, udzielał się jako przewodnik. Kontynuował gromadzenie zbiorów zoologicznych, botanicznych i bartniczych zapoczątkowanych przez prof. Paczoskiego. Dbał też o powiększanie zbiorów biblioteki naukowej.

Propagował w publikacjach wiedzę o lesie wśród młodzieży i dorosłych. Wydawał przewodniki turystyczne, ilustrując je zdjęciami własnego autorstwa. 

Po wybuchu drugiej wojny światowej opuścił wraz z rodziną Białowieżę i udał się na Litwę. Po wojnie powrócił i 24 października 1944 r. ponownie objął kierownictwo Parku Narodowego w Białowieży oraz zorganizowanej przez siebie białowieskiej filii Instytutu Badawczego Leśnictwa. W 1946 r. został powołany do Państwowej Rady Leśnictwa jako przedstawiciel IBL. W 1947 r. habilitował się na UMCS w Lublinie i uzyskał stopień docenta w zakresie ekologii zwierząt na podstawie rozprawy pt. „Przyczyny ograniczające rozmnażanie się korników drukarzy (Ips typographus L i I. duplicatus Sahlb.) w lesie pierwotnym”. 

W 1949 r. prof. August Dehnel nadał imię Karpińskiego podgatunkowi ssaka leśnego – ryjówce średniej, zwanej też ryjówką białowieską (Sorex caecutiens karpinskii). Imieniem Karpińskiego nadano nazwy dwu nowym dla nauki gatunkom owadów: ogłodka – Scolytus karpinski (Michalski ). i błonkówki Karpinskiella pityopthorii (Boucek).

Na stanowisku dyrektora Białowieskiego Parku Narodowego pracował do 7 sierpnia 1951 r., natomiast na stanowisku kierownika filii IBL – do wiosny następnego roku. W maju 1952 r. przeszedł do Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie na stanowisko samodzielnego pracownika naukowo–badawczego w Zakładzie Ekologii Leśnej. Opisał trzy nowe dla nauki gatunki owadów: Centrobia annae (na materiale z Puszczy Białowieskiej) oraz Lespeyresia santacruciana i Lespeyresia ibeeliana (na materiale z Gór Świętokrzyskich).

Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1955 r. Profesorem zwyczajnym został mianowany w 1959 r.

Dwukrotnie powoływano go na członka Państwowej Rady Ochrony Przyrody: w 1945 r. na 6–letnią kadencję i w 1951 r. na 4–letnią kadencję. Był członkiem Komitetu Nauk Leśnych PAN, Naczelnej Organizacji Technicznej oraz Polskiego Towarzystwa Entomologicznego i Polskiego Towarzystwa Leśnego.

W ciągu swego życia opublikował ponad 170 prac naukowych i popularnonaukowych. Około 100 z nich dotyczy Puszczy Białowieskiej. Był doskonałym fotografikiem. Pozostało po nim kilkaset czarno–białych szklanych negatywów, znajdujących się w BPN.

Za swój dorobek został uhonorowany m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1936, 1946), Medalem X–lecia Polski Ludowej (1955), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1946), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1956) i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1960).

Zmarł 17 listopada 1965 r. w Warszawie.

26 października 1972 r. u wejścia do ścisłego rezerwatu przyrody BPN został odsłonięty głaz z tablicą pamiątkową, poświęcony jego pamięci. 12 maja 1987 r. imię J.J. Karpińskiego nadano Oddziałowi PTTK w Białowieży, dla uhonorowania jego zasług w zakresie rozwoju turystyki na terenie Puszczy. Również Ośrodek Edukacji Przyrodniczej BPN 12 października 1996 r. za swego patrona obrał J.J. Karpińskiego, dla upamiętnienia jego zasług na polu edukacji przyrodniczej. 

W 2011 r. jego imieniem nazwany został dąb rosnący w oddziale 370 Puszczy Białowieskiej – „Dąb Prof. Karpińskiego”.

Dla uszanowania pamięci i zasług J.J. Karpińskiego we wzmocnieniu hodowli żubra w Puszczy Białowieskiej, wszystkim żubrom, urodzonym na wolności i odłowionym w polskiej części Puszczy Białowieskiej do hodowli w zagrodach nadaje się imiona zaczynające się od liter „Ka”. 

(Opracowałam na podstawie informacji Piotra Bajko – internetowa „Encyklopedia Puszczy Białowieskiej” oraz uzupełniłam o informacje Czesława Okołowa)

 

ks. Józef Dowgwiłło (1892-1964)

Pierwszy proboszcz i budowniczy kościoła w Białowieży. Urodził się w 1892 r. we wsi Pilany w parafii Kroki w guberni kowieńskiej. Po ukończeniu czterech klas szkoły miejskiej wstąpił w 1913 r. do Seminarium Duchownego w Wilnie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1919 r., a pierwszą placówką pracy była parafia w Białymstoku, skąd został skierowany do Słonima. Pracował tam jako wikariusz i prefekt. W 1924 r. został skierowany do Białowieży w celu organizowania parafii. Ks. Dowgwiłło urządził kaplicę w jadalni dawnego pałacu carskiego i tam odprawiał msze święte. Parafię erygował bp Kazimierz Michalkiewicz 15.08.1926 r. jako administrator diecezji. Pierwszy proboszcz stanął na czele Komitetu Budowy Kościoła, gromadził fundusze i w 1927 r. przystąpił do budowy świątyni pod wezwaniem św. Teresy od Dzieciątka Jezus. W 1933 r. urządzono kaplicę w budowanej świątyni i tu rozpoczęto odprawiać nabożeństwa. Równolegle z budową kościoła ks. Dowgwiłło prowadził ożywioną działalność duszpasterską. Zakładał stowarzyszenia i organizacje katolickie: Akcję Katolicką, Krucjatę Eucharystyczną, Trzeci Zakon św. Franciszka. Założył też bibliotekę parafialną, zachęcał do prenumeraty czasopism katolickich. Uczył religii w Państwowej  Szkole dla Leśniczych w Białowieży. Dekretem z dnia 4.05.1935 r. abp Jałbrzykowski przeniósł ks. Dowgwiłłę na parafię do Moniek. W styczniu 1958 r. przeszedł na probostwo do Suraża, gdzie 8 września 1964 r. zmarł. Został pochowany na suraskim cmentarzu parafialnym.

(Opracowałam na podstawie informacji ks. Tadeusza Krahela)

 

Antoni Kucharski (?-1943)

Inżynier leśnik, absolwent Wydziału Rolniczo-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego (1927).

W stopniu plutonowego piechoty uczestniczył w wojnie polsko–bolszewickiej 1920 r. Brał udział w wyzwalaniu Wilna, za co został nagrodzony Krzyżem Walecznych.

W 1923 r. rozpoczął pracę w Puszczy Białowieskiej, wiążąc się z utworzonym w kwietniu 1924 r. Nadleśnictwem Rezerwat. Objął stanowisko adiunkta. Był wykładowcą w Państwowej Szkole dla Leśniczych w Białowieży, pełnił jednocześnie funkcję zastępcy kierownika szkoły.

W 1932 r. został przeniesiony na stanowisko adiunkta w Nadleśnictwie Bronna Góra. Następnie był nadleśniczym w Nadleśnictwie Zadworze, później w Nadleśnictwie Zdzięcioł.

10 lutego 1940 r. został wywieziony z rodziną do Archangielskiej Obłasti (posiołok Uksora, rejon Szenkusk). Pracował z żoną przy wyrębie lasu. Po nawiązaniu przez rząd londyński stosunków z Moskwą przez pewien czas był pełnomocnikiem z ramienia Ambasady RP w Kujbyszewie do opieki nad Polakami w Archangielszczyźnie. Po zerwaniu przez Moskwę stosunków z Londynem, w listopadzie 1942 r. został aresztowany, a 19 maja 1943 r. skazany na 10 lat obozu za „szpiegostwo i agitację antysowiecką”. 

Zmarł 28 lipca 1943 r. w obozie Bołtinka pod Kotłasem (obwód archangielski). Pośmiertnie został zrehabilitowany jako niewinna ofiara represji stalinowskich. 

(Opracowałam na podstawie informacji Piotra Bajko – internetowa „Encyklopedia Puszczy Białowieskiej”)

 

Marian Ławrynowicz (1892-1955)

Urodził się 25 listopada 1892 r. w Warszawie. 

W latach 1915-1917 przebywał w armii rosyjskiej. W 1917 r. rozpoczął pracę w szpitalu miejskim w Rostowie i jednocześnie kontynuował studia medyczne. W 1919 r. wrócił do kraju. Dyplom nostryfikował 8.11.1922 r. w Warszawie, w specjalności lekarz chorób kobiecych. W latach 1922-1924 pracował w Białowieży jako lekarz powiatowy i kierownik szpitala. W 1924 r. objął stanowisko lekarza Ubezpieczalni Społecznej. Był związany z Państwową Szkołą dla Leśniczych w Białowieży. W latach 1939–1943 był kierownikiem szpitala w Białowieży, a od 1943 r. kierownikiem szpitala w Boćkach. W 1945 roku został mianowany lekarzem rejonowym Ubezpieczalni Społecznej w Bielsku Podlaskim, a w 1947 r. powołano go na stanowisko lekarza powiatu bielsko-podlaskiego. Od 1949 r. był kierownikiem Stacji Pogotowia Ratunkowego. 

Zmarł 19 marca 1955 r. w Bielsku Podlaskim. 

(Opracowałam na podstawie informacji Piotra Bajko – internetowa „Encyklopedia Puszczy Białowieskiej”)

 

Stefan Modzelowski (1893-1943)

Urodził się 25 grudnia 1893 r. w miejscowości Horodok (pow. wasilkowski), w ziemi kijowskiej. W latach 1905-1912 uczęszczał do Gimnazjum Filologicznego gen. Pawła Chrzanowskiego w Warszawie. Po ukończeniu gimnazjum i zdaniu matury odbył w 1913 r. praktykę rolniczą w miejscowości Kołki k. Łucka. Po jej zakończeniu zapisał się na studia w Politechnice Lwowskiej. Studiował do wybuchu pierwszej wojny światowej.

W 1914 r. został powołany do wojska. Służył do 1918 r. Po zwolnieniu 17.09.1918 r. zapisał się na Politechnikę Warszawską, a w listopadzie tego roku, jako ochotnik, wstąpił do Wojska Polskiego. Uczestniczył w obronie Lwowa i Kresów Wschodnich. Za udział w walkach został odznaczony Odznaką Honorową „Orlęta”.

Po powrocie do Warszawy 19.10.1919 r. aplikował się na Wydział Leśny SGGW. Ukończył go w 1924 r. i został zatrudniony w Dyrekcji Lasów Państwowych w Białowieży. Do 1926 r. pracował jako leśniczy w Nadleśnictwie Drohiczyńskim. W 1927 r. przeszedł do Nadleśnictwa Jagiellońskiego na stanowisku adiunkta, a od 1929 roku – adiunkta leśnego z powierzeniem kierownictwa Nadleśnictwa Jagiellońskiego. Od 1933 r. był nadleśniczym Nadleśnictwa Gródek. W połowie 1936 r. został przeniesiony do Dyrekcji na stanowisko inspektora lasów państwowych.

Podczas pracy w nadleśnictwie i jako inspektor współpracował do 1939 r. z Janem Jerzym Karpińskim; uczestniczył w badaniach naukowych, był też wykładowcą w Państwowej Szkole dla Leśniczych w Białowieży. W 1937 r. został powołany na komisarza egzaminacyjnego Komisji egzaminacyjnej dla kandydatów na stanowiska III kategorii w państwowej służbie leśnej, ochronnej i technicznej (podleśniczych i leśniczych) w DLP w Białowieży. W 1938 r. uczestniczył w zbiórce pieniędzy na budowę Bursy w Białowieży.

We wrześniu 1939 r., na polecenie władz zwierzchnich, ewakuował się z pracownikami Dyrekcji Lasów Państwowych na Polesie, następnie wrócił do Białowieży. Po wkroczeniu Armii Czerwonej, w połowie października 1939 r., został aresztowany przez NKWD i wywieziony, etapami, do gułagu w okolicy Archangielska. W wyniku porozumienia Sikorski–Majski zwolniony 5.09.1942 r., a 20.01.1943 r. zarejestrowany w Jemieckim rejonowym oddziale NKWD (obwód Archangielski). Wyznaczony na osiedlenie we wsi Podgor. Chory, wycieńczony trafił wkrótce do szpitala w Jemiecku, gdzie zmarł 27 lutego 1943 r. 

(Opracowałam na podstawie informacji Piotra Bajko – internetowa „Encyklopedia Puszczy Białowieskiej”)

 

Bolesław Pągowski (1894-1939)

Urodził się 15 stycznia 1894 r. w miejscowości Ruda Guzowska pod Warszawą. Syn Łukasza i Cecylii z d. Szydłowska. 

W 1910 r. współorganizował tajny skauting w Piotrkowie, był członkiem PDS (Polskie Drużyny Strzeleckie). Uczestniczył w kursie drużyniaków w Nowym Sączu, należał do 3 plutonu piechoty (oddział ćwiczebny), był internowany w Szczypiornie i Łomży. W okresie od listopada 1918 do lutego 1922 r. służył w Wojsku Polskim. Żołnierz I Kompanii Kadrowej Legionów Polskich. Awansowany do rangi kapitana. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r.

Ukończył Wydział Leśny SGGW W Warszawie. Od 1923 r. związany był z Lasami Państwowymi. W 1927 r. był leśniczym w Nadleśnictwie Bereza Katuska. W początku lat 30. przeniósł się na teren Puszczy Białowieskiej. W 1932 r. został zatrudniony na stanowisku nadleśniczego Nadleśnictwa Białowieża. W 1936 r. został przeniesiony do biura Dyrekcji Lasów Państwowych w Białowieży. Był mianowany inspektorem, kierował Działem Osobowym DLP. Wchodził też w skład grona nauczycielskiego Państwowej Szkoły dla Leśniczych w Białowieży.

Pełnił funkcję komendanta okręgowego Przysposobienia Wojskowego Leśników. 11 listopada 1934 r. uczestniczył w otwarciu strzelnicy PWL w Białowieży.

W 1937 r. został odznaczony za pracę społeczną Srebrnym Krzyżem Zasługi. Posiadał też Odznakę 1. Kompanii Kadrowej, Krzyż Virtuti Militari, Krzyż Niepodległości i Złoty Krzyż Zasługi.

We wrześniu 1939 r. był komendantem oddziału PWL walczącego na terenie Puszczy Białowieskiej, aż do jego rozwiązania po wkroczeniu wojsk sowieckich. Dyrekcja Lasów Państwowych w Białowieży ewakuowała się na wschód pod koniec pierwszej dekady września 1939 r. Ostatni jej pracownicy opuścili Białowieżę 11 września. We wrześniu 1939 r. z rąk Sowietów zginęło dziewięciu pracowników białowieskiej DLP, także Bolesław Pągowski.

(Opracowałam na podstawie informacji Piotra Bajko – internetowa „Encyklopedia Puszczy Białowieskiej”)

 

Władysław Jan Rawicki (1907-1987)

Urodził się 6 maja 1907 r. w Dąbrowie Górniczej, gdzie ukończył gimnazjum o profilu matematyczno-przyrodniczym. W 1925 r. podjął studia na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego, uzyskując w 1929 r. dyplom inżyniera leśnika. W okresie studiów, w czasie letnich wakacji w roku 1927 i 1928, był praktykantem przy urządzaniu Lasów Pszczyńskich i Puszczy Białowieskiej. W okresie od stycznia 1929 r. do lipca 1931 r. pełnił obowiązki młodszego asystenta przy Katedrze Biologii i Geografii Leśnictwa Uniwersytetu Poznańskiego.

W latach 1931-1935 prowadził prace urządzeniowe w Lasach Starachowickich. W 1935 r. został zatrudniony na stanowisku praktykanta techniczno-leśnego w Białowieskiej Dyrekcji Lasów Państwowych, na którym przepracował do lutego 1938 r. Następnie został zatrudniony jako adiunkt leśny w Parku Narodowym w Białowieży. Na tym stanowisku pracował do lutego 1940 r. Równocześnie wykładał botanikę, urządzanie lasu oraz pomiar drzew i drzewostanów w Państwowej Szkole dla Leśniczych w Białowieży.

W czasie okupacji niemieckiej powrócił do Dąbrowy Górniczej i pracował w tartaku jako robotnik. Po zakończeniu wojny, w latach 1945-1948 pełnił obowiązki kierownika drużyny urządzania lasu w Dyrekcji Lasów Państwowych w Bytomiu. Następnie, do 1956 r., był inspektorem, kierownikiem oddziału i biura Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Katowicach i Opolu. Od 1957 r., do czasu przejścia na emeryturę w 1972 r., pracował w krakowskim oddziale Biura Urządzania Lasu i Projektów Leśnictwa – Oddział Krakowski na stanowiskach głównego inżyniera i starszego inspektora produkcji.

Zmarł 1 grudnia 1987 r. w Dąbrowie Górniczej. 

(Opracowałam na podstawie informacji Piotra Bajko – internetowa „Encyklopedia Puszczy Białowieskiej”)