Gimnazja leśne
Szkolenie zawodowe leśne w latach czterdziestych cechowała dwutorowość, gdyż równolegle do nauczania kursowego w leśnych ośrodkach szkoleniowych, kształcenie kadr odbywało się w powstałych gimnazjach leśnych. Pierwsze gimnazja leśne zostały uruchomione w roku szkolnym 1945/46. Były one zorganizowane na wzór szkół przedwojennych, które szkoliły kandydatów na leśniczych. Kandydaci skierowani do jednej ze szkół, mieli zostać tam poddani egzaminowi wstępnemu z następujących przedmiotów: języka polskiego, matematyki i nauk przyrodniczych w zakresie szkoły powszechnej, względnie 1. lub 2. klasy gimnazjum ogólnokształcącego. Na czas trwania egzaminów wstępnych kandydaci mogli, w miarę wolnych miejsc, korzystać z noclegów i wyżywienia w internacie szkolnym za zwrotem rzeczywistych kosztów.
Nauka w gimnazjum trwała trzy lata.
Warunkiem przyjęcia było ukończenie szkoły powszechnej sześcio– lub siedmioklasowej oraz nieprzekroczony wiek 20 lat. Na czas przejściowy wprowadzono również dwuletni okres nauczania dla kandydatów posiadających ukończoną jedną, bądź dwie klasy gimnazjum ogólnokształcącego, przy nieprzekroczonym 25. roku życia. Oprócz egzaminu wstępnego kandydaci byli skierowani na badania lekarskie w celu stwierdzenia ich przydatności do zawodu leśnika. Pierwszeństwo przyjęcia mieli synowie chłopów i robotników leśnych oraz synowie pracowników leśnych. Przy równych kwalifikacjach decydowało posiadanie praktyki w lasach bądź zakładach przemysłowych.
Nauka w gimnazjach była bezpłatna.
Przy każdym gimnazjum czynny był internat dla uczniów. Część kosztów utrzymania pokrywali uczniowie wg stawek ustalonych przez Ministerstwo. Uczniowie, którzy znajdowali się w trudnych warunkach materialnych i zobowiązali się do pracy w Lasach Państwowych bezpośrednio po ukończeniu szkoły przez okres co najmniej 5 lat, korzystali z ulg w opłatach za internat. Ulgi te wynosiły 50% rzeczywistych kosztów utrzymania. W wyjątkowych przypadkach niezamożnym uczniom, którzy uzyskiwali dobre wyniki w nauce i w zachowaniu, przyznawane były przez Ministerstwo Leśnictwa stypendia.
Państwowe Gimnazja Leśne utworzono w roku szkolnym 1945/46 w następujących miejscowościach: Brynku (3 klasy; 1 klasa o dwuletnim okresie nauczania, 2 – o trzyletnim), Limanowej (2 klasy; 1 klasa o dwuletnim okresie nauczania, 1 – o trzyletnim), Margoninie (1 klasa o dwuletnim okresie nauczania), Zwierzyńcu (2 klasy o trzyletnim okresie nauczania). Naukę w gimnazjach leśnych w tym roku szkolnym rozpoczęło ogółem 330 uczniów, a do następnej klasy promowano 313 osób. Po ukończeniu klasy pierwszej skierowano na praktyki wakacyjne w administracji lasów państwowych 265 uczniów.
W roku szkolnym 1946/47 kształcenie prowadzono w 5 gimnazjach leśnych i w 1 gimnazjum przemysłu drzewnego. Oprócz 4 istniejących w poprzednim roku szkolnym powstało: Gimnazjum Leśne w Głogowie Rzeszowskime (3–letni okres nauczania z równolegle prowadzonym 2–letnim skróconym), Gimnazjum Przemysłu Drzewnego w Żywcu (3–letni okres nauczania z równolegle prowadzonym 2–letnim skróconym).
W roku szkolnym 1947/48 Ministerstwo Leśnictwa prowadziło szkolnictwo zawodowe w ośmiu szkołach: w 6 Gimnazjach Leśnych: 5 gimnazjów, które istniały już w roku 1946/47 (Brynek, Głogów, Limanowa, Margonin, Zwierzyniec) oraz Gimnazjum Leśne w Warcinie (3–letni okres nauczania), w 2 Gimnazjach Przemysłu Drzewnego: 1 istniejące w Żywcu oraz uruchomiono Gimnazjum Przemysłu Drzewnego w Wejherowie (3–letni okres nauczania).
W dniach 14–28 VI 1948 roku zostały przeprowadzone egzaminy końcowe w 5 gimnazjach leśnych i w 1 gimnazjum przemysłu drzewnego. 297 uczniów pomyślnie zdało egzaminy. Był to ostatni rok, w którym absolwenci otrzymali świadectwo ukończenia gimnazjum leśnego.
Gimnazja leśne pod względem wychowawczym prowadzone były jak szkoły leśne w okresie międzywojennym. Pierwszymi dyrektorami dwóch z nich byli wykładowcy Wydziału Leśnego Państwowej Średniej Szkoły Rolniczo–Leśnej w Żyrowicach: w Zwierzyńcu – inż. Czesław Badowski, w Brynku – inż. Stanisław Morawski. Wprowadzali oni w placówkach przez siebie kierowanych atmosferę żyrowickiej szkoły. Panowała tam dyscyplina wojskowa. Młodzież wyjeżdżała do domu tylko trzy razy do roku: w okresie świąt i wakacji. Szkoły posiadały sztandary, na których był również orzeł w koronie i wizerunek Matki Boskiej. Odbywały się codzienne apele poranne i wieczorne rozpoczynane modlitwą „Ojcze nasz”, pieśniami „Kiedy ranne wstają zorze…”, „Wszystkie nasze dzienne sprawy…” oraz „Rotą”. Wszelkie wyjścia na zajęcia, poza teren szkoły, odbywały się czwórkami w szyku marszowym ze śpiewem. To „zinternatowanie”, umundurowanie, ujęcie w karby dyscypliny wojskowej wraz z prawidłowym procesem dydaktycznym mobilizowało do pracy i rozbudzało zamiłowanie do zawodu leśnika.
Taki dopuszczalny w tym czasie model wychowania potwierdza też „Modlitwa w szkole leśnej”, umieszczona w „Kalendarzu Leśnym Informacyjnym na rok 1948”:
Wszechmogący, Wieczny Boże. Ty, któryś w dobroci swej nieprzebranej dałeś nam możność przebycia straszliwej nawały krzyżackiej i szczęście oglądania Ojczyzny naszej wolnej i niepodległej – spraw byśmy do pięknego zawodu naszego należycie przygotowani, dzielnymi pracownikami dla lasów naszych, a dla Ojczyzny wiernymi synami i prawdziwymi Jej obywatelami okazać się mogli.
Oświeć, Panie, umysły nasze, błogosław pracy naszej, dodaj wytrwałości ducha i wzmacniaj siły charakteru. Błogosław Ojczyźnie naszej i broń Ją od niebezpieczeństw. Usuń z serc niezgodę i waśnie, złącz serca nasze dla pracy i wspólnego wysiłku całego Narodu ku wzmocnieniu i odbudowaniu Ojczyzny naszej. Amen.
1945/46
Kształcenie młodzieży
Gimnazja Leśne: Brynek, Limanowa, Margonin, Zwierzyniec.
Kształcenie dorosłych
Leśne Ośrodki Szkoleniowe: Drewnica, Goraj, Kuźnia Nieborowska, Mrowla, Nawojowa, Porażyn, Równe, Taborze, Warcino, Wierzchowiska, Zagórze.
Kształcenie w Białowieży
Kurs dla podleśniczych na Ziemie Odzyskane.
1946/47
Kształcenie młodzieży
Gimnazja Leśne: Brynek, Głogów, Limanowa, Margonin, Zwierzyniec.
Gimnazjum Przemysłu Drzewnego: Żywiec.
Kształcenie dorosłych
Leśne Ośrodki Szkoleniowe: Białowieża, Bedoń, Brynek, Chojnasty, Dębnica, Drewnica, Goraj, Kuźnia Nieborowska, Mrowla, Oliwa, Porażyn, Runowo Kraińskie, Sucha, Taborze, Wierzchowiska, Zagórze, Złoty Stok, Żywiec.
Kształcenie w Białowieży
Leśny Ośrodek Szkoleniowy w Białowieży: 2 kursy dla leśniczych.
1947/48
Kształcenie młodzieży
Gimnazja Leśne: Brynek, Głogów, Limanowa, Margonin, Warcino, Zwierzyniec.
Gimnazja Przemysłu Drzewnego: Wejherowo, Żywiec.
Kształcenie dorosłych
Leśne Ośrodki Szkoleniowe: Barycz, Białobrzegi Radomskie, Białowieża, Damnica, Drewnica, Goraj, Kuźnia Nieborowska, Moja Wola, Porażyn, Radzyń Podlaski, Runowo Kraińskie, Rychlik, Sobieszów, Starościn, Taborze, Toruń, Tułowice, Wierzchowiska, Wolibórz, Wymiarki, Zagórze, Złoty Stok, Zofiówka.
Kształcenie w Białowieży
Leśny Ośrodek Szkoleniowy w Białowieży: 2 kursy dla leśniczych.
Licea leśne
W roku szkolnym 1948/49 przyjęto młodzież do 8 gimnazjów leśnych i 2 gimnazjów przemysłu drzewnego. W piśmie z dnia 18 września 1948 r. (Znak.spr.II/org.003/108), dotyczącym organizacji średnich szkół zawodowych podległych Ministerstwu Leśnictwa, a skierowanym do Dyrekcji Lasów Państwowych Okręgu: Bałtyckiego, Gdańskiego, Krakowskiego, Lubelskiego, Lubuskiego, Poznańskiego, Rzeszowskiego i Śląskiego, Minister Leśnictwa B. Podedworny zarządził przekształcenie gimnazjów na licea I stopnia o podbudowie 7 klas szkoły podstawowej i 3–letnim okresie nauczania. Drugi punkt zarządzenia dotyczył przekształcenia gimnazjum leśnego w liceum leśne II stopnia o podbudowie programowej liceum leśnego I stopnia i 2–letnim okresie nauczania.
Zgodnie z w/w zarządzeniem funkcjonowały szkoły: Liceum Leśne I stopnia w: Brynku, Głogowie, Goraju, Limanowej, Rogozińcu, Warcinie i w Zwierzyńcu oraz Liceum Przemysłu Drzewnego I stopnia w: Wejherowie i w Żywcu. Powstało również Liceum Leśne II stopnia w Margoninie. Licea I stopnia uprawniały do zatrudnienia, po odbyciu odpowiedniej praktyki, na stanowisku leśniczego lub równorzędnego w administracji lasów państwowych. Liceum leśne II stopnia, po ukończeniu którego otrzymywano tytuł technika leśnego, dawało możliwość kontynuowania nauki na studiach. Nie mieli takiej możliwości absolwenci liceów I stopnia i poprzednio gimnazjów.
Powoli zmieniało się nastawienie do spraw związanych z kształceniem i wychowaniem młodego pokolenia. W „Kalendarzu Leśnym Informacyjnym na rok 1949” w artykule inż. Kamila Rogalińskiego „Nowe drogi zawodowego szkolnictwa leśnego” możemy przeczytać:
[…] W pierwszym rzędzie przystąpiono do reformy szkolnictwa średniego. Objęła ona nie tylko zmiany ustroju szkolnictwa, lecz również i treść nauczania. Nowe programy szkolne wyeliminowały wszystkie momenty kapitalistyczno–faszystowskie, a wprowadziły treść demokratyczno–socjalistyczną. Przystąpiono do planowego realizowania jednego z głównych celów reformy tzn. upowszechniania oświaty i udostępniania jej szerokim masom.
[…] Obecnie uczeń szkoły leśnej to przeważnie syn robotnika, najczęściej leśnego, syn chłopa – ludzi, którzy mieli utrudniony dostęp do oświaty, nauki i kultury, lecz którzy wychowywali się w atmosferze ściśle związanej z terenem przyszłej ich pracy. Dla ludzi tych nie obcą będzie samotna placówka wysunięta na krańcu wsi lub lasu. Nie będą oni dążyć do dziesiątek hektarów deputatów, krów, koni i trzody chlewnej – lecz oddadzą się zawodowi swemu bez reszty. […]
W związku z tym personel pedagogiczny i wychowawczy miał być na odpowiednim poziomie fachowym, etycznym, moralnym i społecznym. W celu sprostania zadaniu prowadzono selekcję personelu pedagogicznego, szkolono na okręgowych i centralnych kursach pedagogicznych.
Nauka we wszystkich liceach I stopnia trwała 3 lata, a w liceum leśnym II stopnia – 2 lata. Pod względem dydaktycznym i wychowawczym licea leśne i licea przemysłu drzewnego podlegały bezpośrednio Ministerstwu Leśnictwa, a pod względem gospodarczym – Okręgowym Dyrekcjom Lasów Państwowych, w których obrębie się znajdowały. Statut szkół licealnych przyznał pierwszeństwo w przyjmowaniu do tych szkół dzieciom robotników, chłopów małorolnych i pracowników administracji lasów państwowych. Szczególne względy miały również sieroty po ofiarach wojny i dzieci uczestników walk o wolność i demokrację, a także osoby, które wykazały się pracą społeczną. Warunki przyjęcia do liceów zawodowych prowadzonych przez Ministerstwo Leśnictwa były analogiczne do warunków, które musieli spełniać kandydaci do gimnazjów zawodowych leśnych i przemysłu drzewnego.
Górną granicę wieku dla kandydatów do liceum II stopnia przyjęto bardzo wysoką. Miało to na celu umożliwienie wcześniejszym absolwentom gimnazjów leśnych, zatrudnionych w administracji lasów państwowych uzyskania wyższych kwalifikacji zawodowych.
Kandydaci do liceum po zdaniu egzaminu wstępnego kierowani byli na praktyki do wytypowanych przez Dyrekcje, a zatwierdzonych przez Ministerstwo Leśnictwa jednostek organizacyjnych administracji lasów państwowych. Tam odbywali praktykę w drużynach uczniów–praktykantów. Skład drużyny praktykanckiej wynosił 10 uczniów. Opiekuna drużyny spośród miejscowego personelu administracji lasów państwowych zatwierdzało Ministerstwo Leśnictwa. Miało to na celu łatwiejsze kierowanie praktyką przez umieszczenie ich w jednostkach mających korzystne warunki dydaktyczne (mieszane drzewostany, jeśli chodzi o nadleśnictwa, lepsze wyposażenie w maszyny i instruktorów – w przypadku zakładów przemysłowych). Praktyki przedszkolne były płatne. Praktykanci pobierali wynagrodzenia dniówkowe z kredytów rzeczowych, wg stawek dla robotników leśnych (przemysłu drzewnego). Przyszłych uczniów kierowało się do prac takich jak: odnowienie, pielęgnowanie lasu, dozór przy wywózce. Dbano przy tym, aby praca nie była zbyt wyczerpująca. Po odbyciu praktyki kandydat był wpisywany na listę uczniów jednej ze szkół podległych Ministerstwu Leśnictwa. Oprócz obowiązujących praktyk przedszkolnych uczniowie liceów podległych Ministerstwu Leśnictwa, podobnie jak studenci szkół akademickich, mogli odbywać praktyki wakacyjne. Praktyki wakacyjne również były płatne.
Program nauczania dla liceum leśnego I stopnia był dostosowany do kształcenia kandydatów na leśniczych. W pierwszej i drugiej klasie, zdecydowaną przewagę w wymiarze godzin miały przedmioty ogólnokształcące nad zawodowymi, zaś w klasie trzeciej – odwrotnie. Dzięki temu oraz biorąc pod uwagę, że wymiar godzin nauki we wszystkich liceach podległych Ministerstwu Leśnictwa wynosił 42 godziny tygodniowo, przeciętnie 7 godzin dziennie, poziom przygotowania ogólnego w szkołach tych nie odbiegał zbytnio od poziomu liceów ogólnokształcących.
Klasa I liceum I stopnia
Na zajęcia praktyczne z hodowli lasu, ochrony lasu, miernictwa i użytkowania przewidziano łącznie 5 godzin tygodniowo.
Na godziny lekcyjne w zakresie przedmiotów zawodowych przewidziano razem 3 godz. tyg.:
- Z nauki o siedlisku – 2 godz. tyg.
- Z łowiectwa – 1 godz. tyg.
Rozkład godzin lekcyjnych z przedmiotów pomocniczych, związanych z zawodem – razem 19 godz. tyg.:
- Botanika ogólna i leśna – 3 godz. tyg.
- Zoologia ogólna i leśna – 3 godz. tyg.
- Chemia – 3 godz. tyg.
- Fizyka – 2 godz. tyg.
- Matematyka – 3 godz. tyg.
- Geografia gospodarcza – 2 godz. tyg.
- Rysunki techniczne – 2 godz. tyg.
- Higiena – 1 godz. tyg.
Przedmioty pomocnicze niezwiązane z zawodem – razem 15 godz. tyg.:
- Język polski – 3 godz. tyg.
- Język obcy – 3 godz. tyg.
- Historia – 3 godz. tyg.
- Nauka o Polsce i świecie współczesnym – 2 godz. tyg.
- Wychowanie fizyczne – 2 godz. tyg.
- Śpiew – 1 godz. tyg.
- Religia – 1 godz.
Razem w klasie I – 42 godz. tygodniowo.
Klasa II liceum I stopnia
Na zajęcia praktyczne z hodowli lasu, ochrony lasu, miernictwa i użytkowania przewidziano łącznie 5 godzin tygodniowo.
Przedmioty zawodowe – 11 godz. tyg.:
- Pomiar drzew i drzewostanów – 3 godz. tyg.
- Ochrona lasu – 1 2/3 godz. tyg.
- Hodowla lasu – 3 godz. tyg.
- Użytkowanie lasu – 2 2/3 godz. tyg.
- Łowiectwo – 2/3 godz. tyg.
Przedmioty pomocnicze związane z zawodem – 13 godz. tyg.:
- Botanika ogólna i leśna – 2 godz. tyg.
- Chemia – 2 godz. tyg.
- Fizyka – 2 godz. tyg.
- Matematyka – 3 godz. tyg.
- Miernictwo – 2 godz. tyg.
- Geografia gospodarcza – 2 godz. tyg.
Przedmioty pomocnicze niezwiązane z zawodem – 13 godz. tyg.:
- Język polski – 3 godz. tyg.
- Język obcy – 2 godz. tyg.
- Historia – 3 godz. tyg.
- Nauka o Polsce i świecie współczesnym – 2 godz. tyg.
- Wychowanie fizyczne – 2 godz. tyg.
- Religia – 1 godz.
Razem w klasie II – 42 godz. tyg.
Ponadto przewidziano możliwość realizacji przedmiotów nadobowiązkowych:
- Rolnictwo, ogrodnictwo, pszczelarstwo – 1 godz. tyg.
- Śpiew – 2 godz. tyg.
Klasa III liceum I stopnia
Na zajęcia praktyczne przewidziano znacznie większą liczbę godzin niż w latach poprzednich – średnio 8 2/3 godz. tyg.
Przedmioty zawodowe – 18 1/3 godz. tyg.:
- Ochrona lasu – 2 godz. tyg.
- Hodowla lasu – 3 1/3 godz. tyg.
- Użytkowanie lasu – 3 godz. tyg.
- Urządzanie lasu – 3 godz. tyg.
- Administracja i rachunkowość – 3 godz. tyg.
- Budownictwo – 2 godz. tyg.
- Prawoznawstwo – 2 godz. tyg.
Przedmioty pomocnicze związane z zawodem – 2 godz. tyg.:
- Matematyka – 2 godz. tyg.
Przedmioty pomocnicze niezwiązane z zawodem – 13 godz. tyg.:
- Język polski – 3 godz. tyg.
- Język obcy – 2 godz. tyg.
- Nauka o Polsce i świecie współczesnym – 2 godz. tyg.
- Wiedza o sztuce – 1 godz. tyg.
- Wychowanie fizyczne – 2 godz. tyg.
- Przysposobienie wojskowe – 2 godz. tyg.
- Religia – 1 godz.
Razem w klasie III – 42 godz. tyg.
Ponadto przewidziano możliwość realizacji przedmiotów nadobowiązkowych:
- Rybactwo – 2 godz. tyg.
- Śpiew – 1 godz. tyg.
Program dla liceum leśnego II stopnia został tak ułożony, aby absolwent mógł kontynuować naukę na wyższych uczelniach leśnych. Uzupełniał wiedzę ucznia w zakresie wiadomości z przedmiotów ogólnokształcących i zawodowych. Położono również w nauce szczególny nacisk na rozszerzenie wiadomości z zakresu urządzania lasu i przedmiotów dla tej specjalizacji pomocniczych. Zakładano, że absolwent liceum leśnego II stopnia powinien móc pracować samodzielnie na stanowisku technika w urządzaniu lasu, bądź przy pozyskiwaniu i przeróbce leśnych użytków niedrzewnych.
Z przedmiotów zawodowych nauczane były: urządzanie lasu, geodezja, geologia, gleboznawstwo, meteorologia i klimatologia, budownictwo ziemne, nauka o przyroście, pomiar drzew i drzewostanów, fizjologia roślin, hodowla szczegółowa, entomologia leśna, fitopatologia, ochrona lasu, transport drewna, sortymentacja szczegółowa, organizacja i bezpieczeństwo pracy, rysunek stosowany, planowanie, biologia, administracja i rachunkowość. Wymiar godzin przeznaczonych na lekcje i zajęcia praktyczne z przedmiotów zawodowych przewyższał o 50% łączną ilość godzin, przeznaczonych na przedmioty pomocnicze.
Budynki szkolne położone były w odpowiednich miejscach tak, aby można było korzystać w procesie dydaktycznym z przyległych terenów leśnych, względnie zakładów przemysłowych, stanowiących z reguły własność administracji lasów państwowych. Budynki internatowe były w większości przypadków oddzielone od właściwych budynków szkolnych. Przeciętna liczba uczniów w klasie wynosiła około 40. Ilość dni przeznaczonych na naukę wynosiła w roku szkolnym co najmniej 205. Godzina lekcyjna trwała 45 minut. Lekcje rozpoczynały się o 8.00. Dziennie uczniowie mieli zaplanowanych przeciętnie 7–8 godzin lekcji i zajęć praktycznych. Nauka w liceach była bezpłatna. Uczniowie wykazujący się dobrymi wynikami w nauce i, jak zaznaczono, pracy nad sobą, mogli być całkowicie lub częściowo zwolnieni z opłat internatowych. Decyzja o przyznaniu lub nieprzyznaniu ulg należała do kompetencji Rady Pedagogicznej. Po zajęciach lekcyjnych życie uczniów koncentrowało się w internacie, w którym obowiązani byli mieszkać wszyscy uczniowie szkół licealnych podległych Ministerstwu. W wyjątkowych przypadkach Rada Pedagogiczna mogła zwolnić ucznia od tego obowiązku. Po zajęciach obowiązkowych uczniowie poświęcali czas na naukę własną oraz godziwe rozrywki i pracę społeczną. W nauce własnej uczniowie pomagali sobie wzajemnie i korzystali z wiedzy dyżurnego nauczyciela i wychowawcy. Uczniowie mogli zrzeszać się w organizacjach szkolnych i międzyszkolnych uznanych przez władze szkolne i za zgodą dyrektora szkoły. Każda organizacja uczniowska miała swego opiekuna spośród Rady Pedagogicznej.
W roku szkolnym 1950/51 powstało Liceum Leśne I stopnia w Ojcowie, a z końcem roku szkolnego 1949/50 zakończyło działalność Liceum Leśne I stopnia w Limanowej. Klasy zostały przeniesione do Głogowa. Ponadto w roku szkolnym 1950/51 liceum leśne II stopnia istniało nie w Margoninie, ale w Brynku.
W 1951 r. nastąpiła kolejna zmiana w funkcjonowaniu szkolnictwa zawodowego, ponieważ praktyka wykazała niedogodność systemu dwustopniowego w szkolnictwie średnim. Szkolnictwo zawodowe było bardzo ważnym elementem w strukturze oświaty. Polska wkraczała w okres forsownej industrializacji. Przeobrażenia te wymagały dobrze wykształconych pracowników – robotników oraz personelu technicznego ze średnim wykształceniem do różnych działów gospodarki. Dlatego też w lutym 1949 r. dla przyspieszenia rozwoju szkolnictwa zawodowego powołany został Centralny Urząd Szkolenia Zawodowego (CUSZ). W wyniku prac programowych realizowanych przez CUSZ w 1951 r. wprowadzono reformę, według której były następujące formy kształcenia: szkoły przysposobienia zawodowego, zasadnicze szkoły zawodowe, 4-letnie technika dla młodzieży i dorosłych, szkoły majstrów.
Ministerstwo Leśnictwa w szkolnictwie zawodowym leśnym musiało wprowadzić, zgodnie z reformą, zmiany w programach nauczania i organizacji jednostek szkoleniowych im podległych, przygotowujących kadry zawodowe dla spełnienia zadań wymagających wykształcenia zawodowego na poziomie stopnia drugiego.
Kolejne zarządzenie Ministra Leśnictwa z dnia 15 października 1951 r. (Nr III/Szk.0400/23) dotyczyło ono zmiany i ustalenia nazw oraz przemianowania jednostek szkolenia zawodowego podległych resortowi leśnictwa. W związku z tym powstały Technika leśne w: Białowieży, Brynku, Głogowie, Goraju, Kuźni Nieborowskiej, Margoninie, Mojej Woli, Ojcowie, Rogozińcu, Warcinie, Zofiówce, Zwierzyńcu oraz Technika Przemysłu Leśnego w Zagórzu i Żywcu.
Rozwiązano tym samym Liceum Przemysłu Leśnego I stopnia w Wejherowie, natomiast powołano Technikum Przemysłu Leśnego w Zagórzu. W roku szkolnym 1951/52 w Polsce istniało 12 techników leśnych (w tym 1 kształcące tylko dziewczęta – w Mojej Woli) oraz 2 technika przemysłu leśnego.
1948/49
Kształcenie młodzieży
Licea Leśne I stopnia: Brynek, Głogów, Goraj, Limanowa, Rogoziniec, Warcino, Zwierzyniec.
Liceum leśne II stopnia: Margonin.
Liceum Przemysłu Drzewnego I stopnia: Wejherowo, Żywiec.
Kształcenie dorosłych
Leśne ośrodki szkoleniowe,
Ośrodki Szkolenia Robotników Leśnych: Białowieża, Damnica, Drewnica, Rychlik, Stuttowo, Tułowice, Wolibórz, Wymiarki.
Ośrodek Szkoleniowy Przemysłu Drzewnego w Zagórzu.
Kształcenie w Białowieży
Ośrodek Szkolenia Robotników Leśnych w Białowieży: 8 turnusów kursów dla robotników leśnych.
1949/50
Kształcenie młodzieży
Licea Leśne I stopnia: Brynek, Głogów, Goraj, Limanowa, Rogoziniec, Warcino, Zwierzyniec.
Liceum leśne II stopnia: Margonin.
Liceum Przemysłu Leśnego I stopnia: Wejherowo, Żywiec.
Kształcenie dorosłych
Leśne Ośrodki Szkoleniowe: Bąsak, Białobrzegi Radomskie, Kuźnia Nieborowska, Porażyn, Runowo Kraińskie, Wierzchowiska, Zagórze, Złoty Stok.
Ośrodki Szkolenia Robotników Leśnych: Białowieża, Damnica, Moja Wola, Rychlik, Tułowice, Wolibórz, Wymiarki, Zofiówka.
Ośrodek Szkoleniowy Przemysłu Drzewnego LP w Toruniu.
Kształcenie w Białowieży
Ośrodek Szkolenia Robotników Leśnych w Białowieży: 7 turnusów kursów dla robotników leśnych.
